Gıda katkı maddesi sindirim sistemi hücrelerini değiştiriyor

Titanyum dioksit partiküllerine kronik olarak maruz kalındığında, ince bağırsak hücrelerinin emilim fonksiyonlarında ve zararlı mikroorganizmalara karşı bariyer işlevlerinde belirgin şekilde azalma olduğu belirlendi.Titanyum dioksit sakızdan ekmeğe kadar birçok gıdada katkı maddesi olarak kullanılıyor.

Iraz Akış - bilimsoL

Gıdalarla aldığımız besin maddeleri, sindirim sisteminde sindirime uğrayıp ince bağırsaklardan emilerek kan dolaşımına katılır. İnce bağırsak hücrelerinin dış yüzeyindeki villus ve mikrovillus adı verilen çıkıntılar, bağırsakların geniş bir yüzey alanına sahip olmasını sağlar. Mikrovilluslar besin maddelerinin emilimini sağlayan mekanizmalara sahiptir ve bazı maddelerin parçalanmasında görev alan enzimleri barındırır.

NanoImpact Dergisi'nde yayımlanan makaleye göre, gıda katkı maddesi olarak yaygın şekilde kullanılan titanyum dioksit (TiO2) nanopartikülleri, mikrovillusları etkileyerek ince bağırsakların emilim fonksiyonunda değişikliğe yol açıyor.

Araştırmacılar ince bağırsak hücrelerinden oluşan hücre kültürünü akut ve kronik olarak TiO2 nanopartiküllerine maruz bırakmışlar. Deneyde 30 nm boyutunda nanopartiküller kullanılmış. Akut etkileri gözlemlemek amacıyla 4 saat süreyle bir öğünde alınana eşdeğer miktarda TiO2, kronik maruziyet için ise 5 gün süreyle her gün üç öğündekine eşdeğer miktarda TiO2 uygulanmış.

Araştırmanın sonuçları özellikle kronik maruziyetin ince bağırsak hücrelerindeki mikrovillus sayısını azalttığını gösteriyor. Bunun sonucunda bağırsakların mikroorganizmalara karşı bariyer etkisinin zayıfladığı ve demir, çinko ve yağ asitleri gibi besin maddelerinin emiliminin yavaşladığı görülüyor. Enzim aktivitelerinde değişiklik ve yangı sinyallerinde artış da diğer bulgular arasında.

Makalenin yazarlarından Gretchen Mahler, TiO2 'nin yaygın olarak kullanılan bir gıda katkı maddesi olduğunu ve insanlar tarafından uzun süredir tüketildiğini belirtiyor ve ekliyor: "Bu madde ölümcül etkilere sahip değil ama yol açtığı sorunların bilinmesi gerekiyor."

İZİNLİ KATKI MADDESİ

Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi tarafından güvenli kabul edilen TiO2 ,  kimyasal olarak aktif olmayan ve çözünmeyen bir madde. Yaygın olarak boyalarda, kağıt ve plastik endüstrisinde beyaz renk vermek için kullanılıyor. Ayrıca mineral bazlı güneş kremlerinde de UV'ye karşı koruma amaçlı kullanılıyor.

TiO2 Türk Gıda Kodeksi'nde E171 kod numarasıyla yer alıyor ve Türk Gıda Kodeksi Gıdalarda Kullanılan Renklendiriciler Tebliği'ne göre izin verilen gıda renklendiricileri arasında bulunuyor.

TİTANYUM DİOKSİT NELERDE KULLANILIYOR?

TiO2 sindirim sistemine ise birçok farklı ürünle girebiliyor. Çikolatalara yumuşak bir doku için, işlenmiş hamur ürünlerine renk sağlamak için, yağı alınmış sütlere daha mat bir görüntü vermek için ekleniyor. Ayrıca diş macunlarının içinde de bulunduğundan, bu yolla da sindirim sistemine dahil oluyor.

TiO2'nin toz halinde solunum yoluyla vücuda alındığında insanlarda kansere yol açabileceği belirtiliyor. Sindirim yoluyla ise nanopartikül formunda vücuda alınırsa yukarıda sunulan sonuçlara yol açabiliyor.

2012 yılında Arizona State Üniversitesi'nde yapılan bir çalışmada sakız, mayonez ve hazır kek gibi gıda ürünlerinin de dahil olduğu 89 gıda ürünü analiz edilmiş ve tamamında TiO2 varlığı belirlenmiş. Ürünlerin %5'inin TiO2'yi nanopartiküller halinde içerdiği tespit edilmiş. Titanyum dioksit nanopartiküllerinden kaçınabilmek için işlenmiş gıdalardan, özellikle de şekerlemelerden uzak durulması öneriliyor.

 

İlgili makale:  Zhongyuan Guo, Nicole J. Martucci, Fabiola Moreno-Olivas, Elad Tako, Gretchen J. Mahler. Titanium dioxide nanoparticle ingestion alters nutrient absorption in an in vitro model of the small intestine. NanoImpact, 2017; 5: 70 DOI: 10.1016/j.impact.2017.01.002

Görsel: İnce bağırsaklardaki mikrovilluslar. Steve Gschmeissner tarafından görüntülenmiştir. http://fineartamerica.com/featured/1-duodenal-microvilli-steve-gschmeiss...