Bilim insanlarının uzayda uzun mesafeli yolculuklara çıkması fikri bir süredir gündemde. Özellikle NASA’nın Mars’a insan gönderme fikri tartışmaları da beraberinde getiriyor.
Bilim insanları uzayda uzun süreli olarak bulunmanın en sıkıntılı tarafını, serbestçe gezinen yüksek enerjili parçacıklara maruz kalmak olarak tarif ediyor. Şu ana kadar uzun süreli faaliyetlerin yürütüldüğü uzay üslerinden Uluslararası Uzay Üssü’nün bulunduğu yüksekliğin, yeryüzünün koruma kalkanında yer aldığı bilgisini paylaşan bilim insanları, şu an yürütülen çalışmaların kalıcı zararlı etkileri olmasa da ileride yürütülecek uzay yolculuklarında bu ihtimalin gündemde tutulması gerektiğini paylaşıyorlar.
Bu görüşleri destekleyen bir çalışma geçtiğimiz günlerde Science Advances adlı bilim dergisinde yayınlandı. 6 hafta boyunca yüklü parçacık ışımasına maruz bırakılan laboratuvar sıçanlarının beyin yapı ve fonksiyonlarında belirgin değişimler gözleyen araştırmacılar, özellikle sinirler arasındaki bilgi iletişimini sağlayan kavşak noktalarında belirgin zayıflamalar olduğunu ortaya koydular. Öğrenme ve hafıza testlerinde düşük performans gösteren sıçanlar, yeni ortamlara alışma konusunda zorlanırken, çevresini tanıma ve araştırma konusunda da zayıf kaldılar.
Araştırmacılar, insanlarda benzer bir etkinin gözlenmesi için aylar, belki de yıllar gerekebileceğini belirtirken, uzun mesafeli uzay yolculuklarının bu açıdan risk taşıyabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.