Bir akışkanın içinde hareket eden canlı, hareketini kolaylaştırmak için ne yapabilir? Profesyonel yüzücülerin suyun direncini azaltan mayolar giydiklerini biliyoruz. Ancak bir bakteri türünün daha etkili bir yöntemi var. Helicobacter pylori, mide sıvısı içinde hareket ederken, etrafındaki asidi nötralize eden kimyasallar salgılıyor. Bu kimyasallar, aynı zamanda bakterinin çevresindeki akışkanın direncini azaltarak bakterinin hareketini kolayllaştırıyor. Kısa süre önce yayınlanan bir kuramsal çalışmada, difüzyon ve motilite (hareketlilik) denklermleri bir arada incelenerek H. pylori'nin çevresinde yarattığı "kolay yüzme bölgesi"nin boyutları hesaplandı.

Ülser hastalığına sebep olan H. pylori,  midenin aşırı asidik ortamında yaşayabilen ender canlılardan. Bu özelliğini de, çevresine saldıladığı ve asidi nötralize eden kimyasallar taşımana borçlu. Bu kimyasal "tampon bölge"nin aynı zamanda bakterinin hareketini de sağladığı bilgisine de yakın zamanda ulaşıldı. Bu kimyasallar, mide duvarındaki jel benzeri mukozayı nötralize ediyor ve akışkan daha az dirençli ve daha az elastik bir hale geliyor. Bu da bakterinin mukoza içinde hareket edebilmesini sağlıyor. 

H. pylori'nin davranışını belirleyen önemli faktörlerden biri, tampon bölgenin böyüklüğü. Nevada Üniversitesi, Reno'dan Seyed Mirbagheri ve Henry Fu, kurdukları hareketlilik (motilite) modelinde bakteriyi titreyen bir yaprak, içinde yüzdüğü bölgeyi normal (Newtonian) bir sıvı, mukozayı da esnemez bir jel olarak modellediler ve bakterinin hızının içinde yüzdüğü bölgenin büyüklüğüne bağlı olduğunu gösterdiler. İkinci bir incelemede, bakteri hareket ederken çevresini nötralize eden kimyasalların difüzyonunu modellediler. İki modelin birbiriyle tutarlı olması için tampon bölgenin 40 mikrometre (1 mikrometre = 1 milimetre/1000) olması gerektiği sonucuna vardılar. Bu büyüklük, bakterinin kendi büyüklüğünün çok üzerinde.

Aynı modelleme yaklaşımının, hareketini kolaylaştırıcı biçimde çevresini etkileyen diğer organizmalara da uygulanabileceği düşünülüyor. 

Kaynak haber: http://physics.aps.org/synopsis-for/10.1103/PhysRevLett.116.198101

Kaynak makale: http://journals.aps.org/prl/abstract/10.1103/PhysRevLett.116.198101 

 

http://bilimsol.org/preview/helicobacter-pylori-midemizde-nasil-yuzuyor