Her sonbahar, yılan balıkları Avrupa nehirlerinden Atlantik Okyanusu'na bir kez üremek için göç edip, sonra ölüyorlar.

Markalama çalışmaları, Akdeniz’den Baltıklar’a kadar birçok farklı coğrafyadan yola çıkan balıkların, Batı Atlantik’teki Sargasso Denizi’ne kadar yüzebildiğini gösteriyor. Balıklar bazen 5000 km yol katediyor.

Bu sonuçlar dokuz farklı Avrupa ülkesinde çalışan ekologların beraber yazdıkları yeni bir makalede yer alıyor.

İngiltere’de bulunan Çevre, Balıkçılık ve Su Ürünleri Merkezi (CEFAS) ekologlarından ve makalenin başyazarı David Righton, yılan balığı göçünün romantik bir hikayesi olduğunu söylüyor. Yılan balıkları yaşamları boyunca sadece bir kez yumurtlamak için, yani yaşamdaki asıl hedeflerine ulaşmak için Sargasso Denizi'ne doğru, hayatlarının son yolculuğunu yapıyorlar.

Gizemli Yaşam Döngüsü

Yılan balığının yaşam döngüsü uzun zamandır bilim insanlarını hayrete düşürüyor.

Hatta Yunan filozofu Aristo bile yılan balıklarinin nereden geldiği konusunda uzun süre kafa yorup, çamurdan kendiliğinden meydana geldiklerine karar vermişti.

Yaklaşık 100 yıl önce, göç eden yılan balıklarının asıl hedefinin Bahamalar’a yakın Sargasso Denizi olduğu keşfedilmişti. Ama şimdiye kadar, yılan balıklarının okyanustaki göçünü araştırmak zor olmuştu. Fakat yeni çalışma sonuçları sayesinde, Avrupa’da beş noktada markalanan 707 yılan balığının izlenmesiyle elde edilmiş bir yol haritası ortaya çıktı.

Yılan balığının Sargasso Denizi’ne yolculuğu. Avcıları ve insan avlanma faaliyeti de haritada belirtilmiş.

 

Örneğin yılan balıklarının nehirlerden Sargasso’ya nasıl ulaştığı bilinmiyordu. Balıkların en kısa ve hızlı yolu seçtiği varsayılmıştı. Fakat yeni bulgular balıkların çoğunlukla uzun ve dolaylı bir yol izlediğini, en kestirme yolu takip etmediğini ya da edemediğini gösteriyor.

Beş yıllık çalışmadan elde edilen veriler, yılan balıklarının çoğunun Ağustos ve Aralık ayları arasında göç etmeye başladığını gösteriyor. Fakat balıklar aynı hızda yüzmüyorlar. Hızları günde 3 ila 47 km arasında değişebiliyor (ortalamada 10 ila 30 km). Yolculuklarını tamamlamaları da 280 gün alabiliyor.

Sonuç olarak, yılan balıklarının sadece hızlı olanları ilkbahar sezonunda yoğun yumurtlama döneminde üremek icin Sargasso denizine ulaşıyorlar. Daha geç ulaşanlar ise bir sonraki sezonda üremeyi bekliyor.

Peki yeni doğan balıklar Batı Atlantik’ten Avrupa’ya nasıl varıyor? Araştırmalara göre küçük yılan balıkları Sargasso Denizi'nden ayrılarak iki ya da üç yıl sürede Atlantik boyunca sürüklenerek Avrupa kıyılarına geliyorlar.

Yaklaşık 1 metreye kadar büyüyen olgun yılan balıkları ise sonbaharda yeniden, Avrupa nehirlerinden ayrılarak, bir daha geri dönmemek üzere okyanusa doğru yol alıyorlar.

Koruma Biyolojisi

Avrupa yılan balığı “kritik tehlike altında” olarak sınıflandırılıyor. Nehirlerden denize göç sırasında HES türbinlerine takılma, hastalık, parazitler, insanlar tarafından avlanma ve ticaret, daha büyük balıklar tarafından avlanma, habitat kaybı ve kirlilik dahil olmak üzere birçok tehditle karşı karşıyalar.

Yılan balığı popülasyonlarını koruma politikalari Avrupa’da yönetim planları içinde yer alıyor. Türkiye’de ise yılan balığı ticareti kontrol altında olsa da, avcılığı serbest.

Ayrica, Türkiye’de yılanbalığı ile ilgili çok fazla araştırmaya rastlamak da mümkün degil. Yeni bilimsel araştırmaların, balığın koruma biyolojisi çalışmaları için önemi büyük olacak.

Ilgili haber ve makale:

http://www.bbc.com/news/science-environment-37563100

Righton vd., 2016, Scientific Advances, "Empirical observations of the spawning migration of European eels: The long and dangerous road to the Sargasso Sea", dx.doi.org/10.1126/sciadv.1501694