Suç mahalinde bulunan DNA örnekleri onyıllardır adli tıp araştırmacılarınca şüpheli kişileri teşhis etmekte kullanılıyor. Kan, saç, semen gibi örneklerden alınan DNA’daki genetik bilginin, polisin elindeki şüpheli veritabanındaki genetik bilgilerle eşleştirilmesi, failin kimliği hakkında kuvvetli veri sağlıyor. Ayrıca DNA dizisi göz ve saç rengi gibi fiziksel özellikler hakkında da bir takım ipuçları verebilir. Fakat bu tip DNA testleri zaman alabiliyor.
Yeni bir çalışmada araştırmacılar, şüpheli havuzunu hızlı bir şekilde azaltmak için yeni bir yol buldular. Kanda bireyin yaşı hakkında kabaca bir tahmin sağlayabilen kimyasal biyo-belirteçler tanımladılar.
Alkalin fosfataz adlı bu enzim, kemik büyümesi boyunca salgılanıyor. Alkalin fosfataz enziminin üretimi kadınlarda 17 yaşına kadar, erkeklerde ise 18 yaşına kadar yüksek seviyede iken yaş ilerledikçe enzim üretimi de düşüyor.
ABD’li bir araştırma grubu Analytical Chemistry dergisinde yayımladıkları makalede, bireylerin kanlarındaki farklı ALP konsantrasyonlarını kullanarak %99 oranında doğrulukla bir bireyin 18 yaşından büyük mü küçük mü olduğunu tahmin edebildi.
200’den daha az örnek içeren, küçük çaplı olan bu çalışma, teknik olarak henüz gerçek dünya ortamında denenmedi. Dahası, yavaş da olsalar, hali hazırda kişinin yaşını tahmin edebilen DNA’ya bağlı yöntemler de mevcut.
Sonuç olarak biyo-belirteçleri kullanılarak yapılan test, mevcut analizleri ve kanıtın diğer türlerini tamamlayabilir.
Araştırmacılar daha önceki deneylerde keratin kinaz ve alanin transaminaz içeren başka biyo-belirteçler buldular. Bunlar da kanın hangi cinsiyete ait olduğu öğrenmek için kullanılabiliyor.
Adli tıp yöntemleri moleküler biyoloji ve kimya ile birlikte gelişiyor ve şüpheli tahminini kolaylaştırıyor. Ancak adli tıp raporlarının hiçbir zaman mutlak gerçeği yansıtamayacağını ve her zaman az ya da çok bir hata payı olduğunu da unutmamak gerekiyor.
Kaynak haber ve makale:
http://www.scientificamerican.com/article/blood-left-at-scene-can-indica...
Agudelo vd, 2016, Analytical Chemistry, “Ages at a Crime Scene: Simultaneous Estimation of the Time since Deposition and Age of Its Originator”, doi:10.1021/acs.analchem.6b01169