Bilimsel makale okumak, bilim insanlarının faaliyetlerinin önemli bir kısmını oluşturuyor. Her yıl yayınlanan yaklaşık 1,5 milyon yeni makale ile mevcut yayın sayısı giderek artmakta. Fakat, projeler, deneyler ve daha bir sürü prosedürle uğraşan bilim insanlarının kısıtlı zamanlarda okumak için bunların arasında bir seçim yapması zaruri hale geliyor.

Nature’da yayınlanan makalenin yazarlarının amacı (herhangi bir konu veya uzmanlığa bakılmaksızın) ekolojide büyük önemi olduğu düşünülen, makalelerden yeni bir ekolog için genel ve ufuk açıcı bir okuma listesi önermek.

Makalenin yazarları, ekoloji alanındaki önemli dergilerin editör kurullarındaki 147 araştırmacının önerdiği 554 makaleden oluşan bir liste hazırladılar. Daha sonra bu makaleler, rastgele örneklem oylamasına tabi tutularak irtibata geçilen 665 ekoloji uzmanından 368'i tarafından 6 makale türünü, 6 yaklaşımı ve 17 alanı kapsayacak şekilde sıralandı.

Makalenin yayımlanmasının ardından sosyal medya kanallarındaki tartışmalarda, dikkat çekilen noktalardan biri ekolojinin nasıl tanımlandığıyla ilgili. Ekoloji; jeoloji, genetik, paleoloji, fizyoloji gibi diğer birçok bilim dalıyla etkileşimde olan çok disiplinli bir alan. Listede günümüzde birçok çalışmanın yapıldığı alanlarla (popülasyon ekolojisi, ekosistem ekolojisi, davranış ekolojisi, paleoekoloji vb.) ilgili yeterince makale bulunmaması da dikkat çekiyor. Bu yüzden, ekoloji alanındaki makalelerin belirlenmesinde hangi kriterlerin kullanıldığı önemli. Her bilim insanının diğer alanlardan da okuması gereken makaleler olabilir elbette.

YİNE ERKEK YAZARLAR AĞIRLIKTA

Eleştirilen diğer noktalardan bir diğeri ise listedeki makalenin yazarlarının erkek ağırlıklı olması.  Listede ilk yazarı kadın olan sadece iki makale mevcut ve bunlar ise listede son 2 sırada. Ekoloji alanında önemli isler yapan ve literatüre büyük katkılar sağlayan birçok kadın ekolog olmasına rağmen listede çok az yer kaplamaları tartışmalara neden oldu. Ardından 500 Bilim Kadını oluşumu (500 Women Scientists, https://500womenscientists.org/) topluluklarındaki kişilerin önerilerine göre yazarları kadınlardan oluşan alternatif bir makale listesi (https://drive.google.com/file/d/19-xaRS3W9q2ou7S6HS2wtUQrcIptHv63/view) hazırlamaya başladı.

Bu tartışmalarda bahsedilen önemli bir eşitsizlik ise kadın bilim insanlarının dergilerin editör kurullarında yeterince temsil edilmemesi. Ayrıca, editörlerin çoğunlukla Kuzey Amerika ve Avrupa kökenli olmaları da, dergilerin editör kurullarına rastgele gönderilen makalelerin, yanlı bir şekilde sıralandığının ileri sürülmesine neden oluyor.

Bütün bu tartışmaların ardından 14 Aralıkta, aynı dergide bu makaleye yanıt olarak 4 ayrı makale yayınlandı. Bu 4 makale, bilimde bilinçli ve bilinçsiz yanlılığın kaldırılması gereğinin ve bilimin ortak çalışmaya dayalı olduğunun vurgusunu yapıyor. Bilim sınırlar, eşitsizlikler ve yanlılık olmadan, çeşitlilik ve işbirliği ile güzel.

 

Kaynaklar:

Baum, J. K., & Martin, T. G. (2017). It is time to overcome unconscious bias in ecology. Nature Ecology & Evolution, doi:10.1038/s41559-017-0441-y

Bruna, E. M. (2017). Editorial board members are a non-random sample of ecological experts. Nature ecology & evolution, doi:10.1038/s41559-017-0443-9

Courchamp & Bradshaw (2017) 100 articles every ecologist should read. Nature Ecology & Evolution, doi:10.1038/s41559-017-0370-9

Gilbert, G. S. (2017). Can 100 must-read papers also reflect ‘who’ is ecology?. Nature Ecology & Evolution, doi:10.1038/s41559-017-0444-8

Ramirez, K. S., Berhe, A. A., Burt, J., Gil-Romera, G., Johnson, R. F., Koltz, A. M., ... & Simonis, J. L. (2017). The future of ecology is collaborative, inclusive and deconstructs biases. Nature Ecology & Evolution, doi:10.1038/s41559-017-0445-7

Görsel kaynağı: https://natureecoevocommunity.nature.com/users/66917-franck-courchamp/po...