Feza Gürsey Enstitüsü kapatılma yolunda

Matematik ve teorik fizik alanında Türkiye’nin yegane araştırma kurumu Feza Gürsey Enstitüsü’nün (FGE) kapatılması söz konusu.

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Yerleşkesi'nde 1997'den beri çalışmalarını yürüten Enstitü'nün, TÜBİTAK'ın Gebze'de bulunan BİLGEM (Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Araştırmalar Merkezi) birimine bağlanmak suretiyle fiilen kapatılması gündeme geldi. Bu durum, Enstitü yönetimi dahil şimdiden pekçok bilim insanının dikkatini ve tepkisini çekmiş durumda.

TÜBİTAK Bilim Kurulu'nun aldığı karara tepki gösteren Enstitü yönetimi, Hürriyet gazetesi sitesinde yayınlanan açıklamasında, enstitünün çalışma alanıyla ilgisi bulunmayan, tamamen uygulamaya yönelik bir birime bağlanmasının enstitüyü kapatmaktan başka bir anlama gelmediğini vurguladı.

Yönetim, “FGE'nin 1998 yılında 16 tam zamanlı ve 13 yarı zamanlı, toplam 29 araştırmacıdan oluşan bilimsel kadrosu, 2000'li yılların başından itibaren düzenli olarak azaltılarak, 2011 yılı itibariyle 4 araştırmacıya kadar indirildi” diyerek, bu kararın aslında uzun bir geçmişi olduğunun da altını çizdi.

Yönetimin açıklamasında, FGE’nin azaltılan araştırmacı personeli sayısına rağmen Kandilli'de benzersiz bilimsel çalışmalara imza atarak 1998 yılından beri 350 kadar makale ürettiği ve bu makalelerin 2 bine yakın atıf aldığını da belirtildi. [bağlantı: http://www.gursey.gov.tr/fgesayilar.pdf]

Doğal olarak akıllara gelen soru, “neden?” AKP iktidara geldiğinden beri bilim ve teknoloji alanında yalnızca 'uygulamalı teknolojileri' önemsediklerini saklamıyor. TÜBİTAK’ın kaynakları ciddi miktarda artırılırken, aynı zamanda yönetiminde temel bilim kökenli kimse bırakılmaması, bu yaklaşımın bir sonucu sayılabilir. Gebze’deki TÜBİTAK enstitülerinin yalnızca kısa vadeli uygulama ve maddi kaynak getirecek projeler yürütme ilkeleri de aynı yönde bir başka gösterge.

Kısacası hükümet, bilimsiz teknoloji üretme stratejisini benimsemiş görünüyor. Daha önce Başbakanlık’a bağlı olan TÜBİTAK’ın yeni kurulan Bilim, Teknoloji ve Sanayi Bakanlığı'na bağlanma kararı, keza yüksek öğrenimin yeniden yapılandırılması da bu stratejinin parçası görünüyor. Dolayısıyla ortada münferit bir “yanlış karar” vakası olmadığı anlaşılıyor. Eğer ciddi bir tepki oluşmazsa, ülkede zaten son derece zayıf olan temel bilimsel araştırma altyapısının daha da zayıflaması beklenebilir.

Öte yandan FGE’nin kapatılma kararı çok sayıda biliminsanının tepkisini çekmekte. Konu ile ilgili dile getirilenler http://savefezagursey.wordpress.com/ adresinden de takip edilebilir.