Dünya Sağlık Örgütü’nün verilerine göre Dünya’da 347 milyon diyabet (şeker) hastası bulunuyor. Bu rakamın 2030 yılında ise iki katına çıkması bekleniyor. Diyabet, pankreastaki beta hücrelerinden salgılanan ve kandaki şeker düzeyini dengeleyen insülin adlı hormonun yeterli salgılanmaması veya vücudun salgılanan hormonu etkili olarak kullanamamasından kaynaklanır. Her iki durumda da kanda glukoz (şeker) oranı aşırı yükselir. Bugüne kadar birden çok diyabet türü tarif edilmiş olsa da hastalığın tüm türlerinde, pankreastaki beta hücrelerinin zaman içinde azaldığı gözlemlenir.

Diyabetin tedavisi için şimdiye kadar geliştirilen yöntemler, hastalara günlük insülin verilmesinin yanısıra, beta hücrelerinin insülin salgılamasını teşvik etmek veya karaciğerden glukoz salgılamasını baskılamak yönündeydi. Bu tedavi yaklaşımlarına alternatif arayan bilim insanları, embriyonik gelişim ve çocukluk döneminde hızlı çoğalan beta hücrelerinin yetişkinlikte aynı hızla çoğalmadığı gerçeğine dayanarak pankreastaki beta hücrelerini çoğaltmak için yeni yöntemler araştırmaktaydı.

25 Nisan 2013 tarihinde Cell adlı bilimsel dergide yayınlanan bir makale bu çabalarda alınan önemli bir mesafeye işaret ediyor. Harvard Kök Hücre Enstitüsü’nde görevli Douglas Melton ve ekibi yayınladıkları bu makalede betatrofin adlı yeni bir karaciğer hormonunun pankreastaki beta hücrelerinin çoğalmasını tetiklediğini rapor etti. Araştırmada 8 haftalık diyabet hastası farelere enjekte edilen betatrofin hormonunun beta hücrelerinin ortalamadan 17 kat daha fazla çoğalmasına neden olduğu bulundu. Bu gelişmenin diyabet tedavisi için umut vaadetmesinin en önemli sebebi ise betatrofin hormonunun insan karaciğerinden de salgılanan bir hormon olması.

Araştırmanın yöneticisi Douglas Melton, ayda bir veya yılda bir defa yapılacak betatrofin enjeksiyonları ile diyabet hastalarında günlük insülin alımının sağladığı kan şekeri düzenlemesine benzer bir iyileşme sağlanabileceğini açıkladı. Melton açıklamasında betatrofin hormonunun vücudun kendi insülinini üretmesini sağladığını ve böylelikle oluşturacağı komplikasyonların daha az olduğunu belirtti.

Betatrofin hormonunun ileri yaşlarda diyabet hastalığına yakalanan kişiler için umut vadedip etmediğinin anlaşılması için çalışmanın ileri yaşlardaki farelerde de yapılması gerektiği düşünülüyor. Uzmanların çok önemli bir gelişme olduğunda hemfikir olduğu araştırmanın, beta hücresi çoğalımını daha iyi anlamak için bir başlangıç noktası oluşturduğu belirtiliyor. Melton ve grubunun bulduğu betatrofin protein hormonunun insanlarda diyabet hastalığına bir çözüm olup olmayacağı, yaklaşık iki yıl sürecek olan klinik araştırmalar sonrasında netlik kazanacak.

Çalışmanın tıbbi öneminin yanısıra, yeni bir memeli hormonunun keşfi de heyecan verici. Bu hormonu kodlayan gen, fare ve insan genomunda tanımlanmış olsa da, işlevi şu ana kadar bilinmiyordu. İnsan ve diğer memelilerde fizyolojik sistemlerin yüzlerce yıldır araştırılmasına karşın halen yeni düzenleyici moleküllerin bulunuyor olması, vücudumuzu tanıma konusunda daha kat edilecek çok yol olduğunu gösteriyor.

BilimsoL ekibi hazırladı.
facebook.com/BilimsoL
twitter.com/BilimsoL

Kaynak:
http://www.nature.com/news/liver-hormone-offers-hope-for-diabetes-treatm...

İlgili makale:
Yi P, Park JS ve Melton DA (2013) Betatrophin: A Hormone that Controls Pancreatic β Cell Proliferation. Cell doi:10.1016/j.cell.2013.04.008