BilimsoL

Yeni bir çalışma, dünyada bir milyar insanı etkileyen D vitamin eksikliğiyle şizofreni riski arasında bir korelasyon buldu. Ancak D vitamini eksikliğinin doğrudan şizofreniye yol açıp açmadığı halen belirsiz.

Vitaminler vücudun normal işleyişi için gerekli, kısmen ya da tamamen besinlerle alınan (vücudun kendi kendine üretemediği) organik birleşikler. Latince kökü olan "vita" nın yaşam anlamına gelmesinden anlaşılacağı gibi, vitaminler saç sağlığımızdan ayak tabanlarımızın direncine kadar birçok konuda vazgeçilmezler.

Bunlar arasında D vitamini kalsiyumun ve fosforun bağırsaklarda emilimi için gereklidir. Bu nedenle D vitamini eksiklikleri kemiklerde yanlış gelişim hastalıklarına, yetişkinlerde osteomalaziye ve çocuklarda raşitizme sebep olur. Bu sendromlar geçmişte yaygınken, çağımızda da sıklıkla görülmektedir. Ancak yeni bir çalışma, D vitamini eksikliğinin çok daha farklı bir sonucunu ortaya koydu.

D vitamini yumurtada ve süt ürünlerinde, sıvı yağlarda, ısırgan otunda ve maydanozda bulsa da, aynı zamanda güneş ışınlarının yardımıyla deride sentezlenebiliyor. Güneş ışığının az olduğu bölgelerde insanlarda D vitamini eksikliği riski yüksek oluyor.

Uzmanlar dünyanın kuzey bölgelerinde ve soğuk iklimlerde yaşayan insanlarda şizofreni sıklığının başka ülkelere kıyasla daha yüksek olduğunu tespit etmişlerdi. Bunun, güneş ışığı ve D vitamini eksikliğiyle ilgili olma ihtimalini test eden İran İsfahan Üniversitesi’nden bir grup, ülkede şizofreni vakaları ve D vitamini seviyesi arasında bir karşılaştırma yaptılar.

Ekip geçmişte yapılmış 19 araştırmanın sonucunun bir meta-analizini yürüttü. Bir kısmı şizofreni hastası, bir kısmı de sağlıklı toplam 2804 yetişkinin kan testleriyle ölçülmüş D vitamini değerleri incelendi.

Yapılan analizler, şizofreni hastalarının kontrol gruplarına göre düşük D vitamini değerlerine sahip olduğunu gösterdi. Hastaların sağlıklı bireylere oranla kanlarındaki D vitamini değeri yaklaşık -5,91 ng/ml düşüktü.

Ayrıca şizofreniden muzdarip bireylerin %65’i vitamin D eksikliğinden muzdaripti. Diğer bir değişle D vitamini eksikliği olan bir bireyin şizofreni olma ihtimali D vitamini değerleri normal bir bireyin şizofren olma ihtimalinden 2.16 kat fazla gözükmekteydi.

Ekibin lideri Ahmet İsmailzade, sonuçların D vitamini ile psikiyatrik sağlığımız arasındaki bağlantı olduğuna dair güçlü bir veri olduğuna işaret ediyor.

Öte yandan burada bulunan tipte bağıntılar, sebep-sonuç ilişkisi kurmak için yeterli olmayabilir. Örneğin belli sosyal koşullar (örneğin sosyal sınıf veya etnik grup aidiyeti) şizofreni riskini ve D vitamini eksikliğini bağımsız olarak belirliyor olabilir.

Makalede bu belirsizliğe değiniliyorsa da makale hakkında yapılan basın açıklaması ve haberlerde bundan bahsedilmemesi önemli bir eksiklik.

İlgili makale: Ghazaleh Valipour v.d., 2014, The Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism. dx.doi.org/10.1210/jc.2014-1887