Arılarla çiçekler arasındaki elektrik

Arıların çiçeklerin etrafındaki elektrik alanı algılayabildikleri keşfedildi. Bu özellik ilk kez bir böcek türünde tespit ediliyor.

Bir çiçeğin parlak renkleri, yapraklarındaki desenler ve tatlı nektarıyla arıları cezbettiğini hepimiz biliriz. Ancak arılarla çiçeklerin ilişkisinde bir boyut daha var: elektrik.

Bilim insanları 1960'lardan beri tozlaşmada elektriğin de rol oynadığını biliyorlardı. Arılar uçarken, elektrik yüklü toz taneciklerine ve başka küçük moleküllere çarparlar. Bu mikroskobik çarpışmaların yarattığı sürtünme, arının yüzeyinden elektronları koparır ve arı pozitif yükle yüklenmiş olur. Çiçekler ise tam tersi negatif yüklü olma eğilimindedir. Çiçekler gövde ve kök ile toprağa bağlı olsalar da, etraflarındaki hava akımı pozitif yüklüdür (hava yerden uzaklaştığı her 1 metre için yaklaşık 100 volt elektrik yükü toplar). Bu da çiçeğin taç yapraklarında negatif elektrik yükünün birikmesine neden olur. Pozitif yüklü arılar negatif yüklü çiçeklere konduklarında, polenler bu yük farkından ötürü tabiri caizse arıya doğru zıplar.

Buraya kadarı bilim insanları tarafından önceden beri biliniyordu ancak yeni bir çalışma bu durumdan arıların da “haberdar olduğunu” gösteriyor. Çalışmada elektronik çiçekler kullanan ekip, arılara yüklü ve şekerli sıvı bulunduran çiçeklerle, yüksüz ve acı sıvı bulunduran çiçekleri seçme şansı sundu. Bu durumda %81 doğrulukla yüklü ve şekerli çiçekleri seçen arıların, çiçeklerin hepsi yüksüz hale getirildiğinde şekerli çiçekleri tespit edemedikleri görüldü.

Arılar sadece elektrik alanın olup olmadığını algılamakla kalmıyor, onun (çiçeğin taç yapraklarının şekline ve iletkenliğine bağlı olarak değişen) “şeklini” de algılayabiliyor. Üstelik bir arı çiçeğe konduğunda gerçekleşen etkileşim, daha sonra bir başka arıya o çiçeğin yakın zamanda ziyaret edilip edilmediğini de (dolayısıyla daha az nektarı olup olmadığını da) anlatıyor.

Arıların elektrik alanı nasıl algılayabildikleri ise hala cevaplanmayı bekleyen bir soru. Çalışmayı gerçekleştiren araştırmacılar, bunu vücutlarındaki küçük tüycükler sayesinde gerçekleştiriyor olabileceklerini düşünüyor, tıpkı sürtünme yardımıyla elektrik yüklenen bir nesneyi vücudumuza yaklaştırdığımızda bizim tüylerimizin cevap vermesi gibi. Arılar elektrik alanı algılayabilen tek canlı değil köpekbalıkları, vatozlar, elektrik balığı, ornitorenkler ve en az bir yunus türü (Sotalia guianensis) de elektrik alanı algılayabiliyor ancak bu özellik ilk kez bir böcek türünde tespit edilmiş oldu.

BilimsoL ekibi hazırladı.
facebook.com/BilimsoL
twitter.com/BilimsoL

Kaynak:
http://phenomena.nationalgeographic.com/2013/02/21/bees-can-sense-the-el...